عضو هیئت علمی دانشگاه حکیم سبزواری مطرح کرد:
بازیافت پسماند در صنعت ساختمان، فرصتی برای نجات منابع و کاهش آلودگی
عضو هیئت علمی دانشگاه حکیم سبزواری گفت: استفاده از پسماندهای صنعتی، کشاورزی و شهری در تولید مصالح ساختمانی می‌تواند گامی موثر در حل بحران‌های زیست‌محیطی، کاهش مصرف انرژی و حتی ایجاد اشتغال باشد، اما برای تحقق آن باید چالش‌های فنی، اقتصادی و قانونی برطرف شود.
به گزارش روابط عمومی شرکت صنایع پیشرفته رضوی، دکتر رسول شادنیا در دومین پیش‌رویداد از سومین دوره رویداد «دعوت» که با موضوع استفاده از ضایعات صنعتی و کشاورزی در صنعت ساختمان در شرکت صنایع پیشرفته رضوی برگزار شد، اظهار کرد: اگرچه مزایای استفاده از پسماندها در حوزه‌های مختلف صنعتی غیرقابل انکار است، اما این مسیر با موانع گوناگون همراه بوده و نیازمند سیاست‌گذاری منسجم، حمایت مالی، فرهنگ‌سازی و توسعه فناوری است.
پسماندها، ظرفیتی خاموش در توسعه پایدار
وی با اشاره به دسته‌بندی انواع پسماندها از جمله پسماندهای صنعتی، کشاورزی، ساختمانی و شهری، افزود: حجم بالای پسماندهای ساختمانی و تنوع مصالح، این حوزه را به گزینه‌ای مهم برای بازیافت و استفاده مجدد تبدیل کرده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه حکیم سبزواری تأکید کرد: اگرچه برخی طرح‌ها در کشور اجرا شده‌اند، اما بیشتر آن‌ها در حد مطالعات دانشگاهی باقی مانده‌اند و کمتر به مرحله تجاری‌سازی رسیده‌اند.
وی با اشاره به مزایای زیست‌محیطی و اقتصادی استفاده از پسماندها خاطرنشان کرد: بازیافت پسماندها می‌تواند مصرف منابع اولیه را کاهش دهد، هزینه‌های تولید را پایین بیاورد و از آلودگی زیست‌محیطی بکاهد.
به گفته شادنیا، در برخی پروژه‌های تحقیقاتی، خاکستر زباله‌های شهری به عنوان جایگزین در تولید بتن به کار رفته که نتایج قابل قبولی هم داشته است.
موانع اقتصادی تا نبود سیاست‌های تشویقی
عضو هیئت علمی دانشگاه حکیم سبزواری با برشمردن موانع پیش‌روی توسعه استفاده از پسماند در صنعت ساختمان، گفت: برخی موانع فنی مانند نیاز به پیش‌پردازش و تجهیزات خاص، نبود یکنواختی در ترکیب پسماندها، و چالش‌های عملکردی مصالح بازیافتی، از جمله مشکلات اصلی هستند.
وی افزود: موانع اقتصادی نیز بسیار تأثیرگذارند؛ به‌ویژه ارزان بودن مواد اولیه سنتی که باعث می‌شود مصالح بازیافتی برای تولیدکننده‌ها توجیه اقتصادی نداشته باشد. همچنین نبود مشوق‌های مالیاتی و تسهیلات حمایتی از سوی دولت، مانعی جدی برای توسعه این حوزه است.
شادنیا تصریح کرد: در بسیاری از کشورها، دولت‌ها از طریق معافیت‌های مالیاتی و سیاست‌های تشویقی به این حوزه رونق داده‌اند، اما در ایران، فعالیت‌هایی مانند بازیافت پسماندهای صنعتی یا کشاورزی، کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند و در قوانین، جایگاه حمایتی مشخصی ندارند.
الزامات قانونی، نگاه فرهنگی و نقش دولت
وی در ادامه به ضعف‌های ساختاری و قانونی اشاره و خاطرنشان کرد: نبود استانداردهای ملی برای مصالح بازیافتی، عدم وجود قوانین الزام‌آور محیط‌زیستی، تضاد منافع سازمانی، و ناهماهنگی میان دستگاه‌ها مانند وزارت صمت، وزارت راه و سازمان محیط‌زیست، موانعی هستند که باید با سیاست‌گذاری دقیق برطرف شوند.
شادنیا افزود: یکی از چالش‌های مهم فرهنگی، نگاه منفی مردم و حتی برخی مهندسان به مصالح بازیافتی است. در حالی‌که در بسیاری از کشورها، استفاده از این مصالح نه تنها پذیرفته شده، بلکه به نمادی از مسئولیت‌پذیری اجتماعی تبدیل شده است.
راهکارهای اقتصادی برای توسعه بازیافت در ساخت‌وساز
وی ایجاد بانک اطلاعاتی ملی از پسماندهای صنعتی و کشاورزی و نیز توسعه فناوری‌های پردازش پسماند با حمایت دولت را از جمله راهکارهای پیشبرد این مسیر عنوان کرد.
شادنیا ادامه داد: علاوه‌براین، می‌توان به اعطای وام‌های کم‌بهره و مشوق‌های مالیاتی برای تولیدکنندگان مصالح بازیافتی، الزام شهرداری‌ها و نهادهای دولتی به استفاده از مصالح بازیافتی در پروژه‌ها و ترویج فرهنگ استفاده از مصالح بازیافتی از طریق رسانه‌ها و آموزش‌های تخصصی اشاره کرد.
وی تاکید کرد: اگر مجموعه‌های مختلف مانند آستان قدس رضوی که دارای زنجیره کامل از تولید تا مصرف هستند، در این حوزه فعال شوند، می‌توان مسیر توسعه صنعت ساختمان سبز در کشور را هموار کرد.
