پارس سیمرغ دارو دماوند یک شرکت دانش‌بنیانِ فعال در فناوری‌های تشخیص مولکولی و مهندسی ژنتیک است که با پشتیبانی و سرمایه‌گذاری شرکت صنایع پیشرفته رضوی، سبدی رو‌به‌گسترش از کیت‌های پزشکی و دامپزشکی ارائه می‌کند؛ روند عرضه محصولات جدید و اختصاص حدود ۲۰ درصد از هزینه‌های سالانه به تحقیق‌وتوسعه، این شرکت را به بازیگری پرتحرک در بازار داخل بدل کرده است.
در نقشه‌ی راه شرکت پارس سیمرغ دارو دماوند ، تمرکز بر افزایش سهم بازار داخلی و توسعه عمیق سبد تشخیصی، هم‌زمان با نهادینه کردن دانش ژن‌درمانی با جذب سرمایه دیده می‌شود، موضوعی که کشورمان بیشتر از گذشته به آن نیاز دارد. در ادامه، گفت‌وگوی ما با دکتر مجید مجرد مدیرعامل شرکت سیم‌بیولب را می‌خوانید؛ روایتی از شتاب نوآوری محصول، جایگاه ایران در فناوری‌های تشخیصی تا دستاوردهای همکاری با شرکت صنایع پیشرفته رضوی در راهبری و مدیریت.
شما در حوزه کیت‌های تشخیصی رقابت مستقیمی با برندهای بین‌المللی دارید. رمز ماندگاری و موفقیت در چنین بازاری از نگاه شما چیست؟
موفقیت در این بازار، پیش از هر چیز به پایش علمی مداوم، ارتقای روزافزون کیفیت، به‌روزرسانی طراحی‌ها و مدیریت اقتصادی شرکت برمی‌گردد. در عین حال، باید صبر و تحمل زیادی داشت، چون برخی از ساختارهای اداری کشور بیشتر جانب رقبای بین‌المللی را می‌گیرد تا تولیدکننده داخلی. این شاید مهم‌ترین مسئله‌ای است که باید درونی حل شود؛ برای همین از نظر روانی و انگیزشی باید تیم را باانگیزه نگه داشت.
در سال‌های اخیر، تقاضا برای آزمایش‌های مولکولی افزایش یافته است. پارس سیمرغ دارو دماوند چه برنامه‌ای برای توسعه محصولات متناسب با نیاز جدید مراکز آزمایشگاهی کشور دارد؟
بله، آزمایش‌های مولکولی افزایش یافته‌اند. با توجه به رشد قیمت دلار، شانس رقابت رقبای خارجی کمتر شده، هرچند هنوز در برخی موارد آن‌ها ترجیح داده می‌شوند و بعضی معافیت‌ها را هم می‌گیرند؛ با این حال، بازار مستعدتر شده است. از طرف ما تمام تلاش بر این است که خروج نسبی رقبا باعث بی‌انگیزگی نشود و از ارتقای روزافزون کیفیت غافل نشویم. برنامه توسعه شرکت شامل گسترش سبد محصولات متناسب با نیازهای مراکز آزمایشگاهی، رصد تغییرات اکوسیستم، و نگاه به بازارهای جدید مانند دامپزشکی، کشاورزی و حوزه‌های نوین پژوهشی است. در همین راستا هم چند بخش در شرکت در حال توسعه و راه‌اندازی است.
یکی از دغدغه‌های همیشگی بازار، اعتماد به دقت و پایداری کیت‌های داخلی است. شما این اعتماد را چطور ایجاد کرده‌اید و چه استانداردهایی در محصولاتتان رعایت می‌شود؟
خوشبختانه در سال‌های اخیر اعتماد جامعه علمی و متخصصان به کیت‌های ایرانی افزایش یافته است. برند شرکت تحت عنوان سیم‌بیولب و برخی برندهای هم‌رده توانسته‌اند از زمان همه‌گیری کرونا، کیفیت و دقت محصولات خود را در مقایسه با نمونه‌های بین‌المللی به اثبات برسانند. این محصولات علاوه‌بر قیمت رقابتی، از پشتیبانی مستمر برخوردارند و تامین آن‌ها بدون وقفه انجام می‌شود.
در زمینه استانداردها نیز، مجموعه ما موفق به دریافت گواهی‌های بین‌المللی از جمله ISO ۱۳۴۸۵ و ISO ۹۰۰۱ در حوزه کیفیت تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی شده است. همچنین برخی محصولات دارای مجوزهای حاکمیتی ویژه هستند. ما خود از مصرف‌کنندگان این کیت‌ها در آزمایشگاه‌های تشخیص ژنتیک هستیم و همین نگاه مصرف‌کننده‌محور، تضمین‌کننده رعایت استاندارد و کیفیت در همه مراحل تولید است.
شرکت شما گواهی‌های بین‌المللی مانند ISO ۱۳۴۸۵ را دریافت کرده است. این استانداردها چطور بر فرآیند تولید و کنترل کیفیت تاثیر گذاشته‌اند؟
دریافت استاندارد بین‌المللی ISO ۱۳۴۸۵ تاثیر عمیقی بر ساختار شرکت گذاشت و این نظام کنترل کیفی، رویکرد ما به ثبات و نگهداری کیفیت را دگرگون کرد. بر اساس آن، هیچ تغییری در مواد اولیه، فرمولاسیون یا فرآیند تولید بدون مستندسازی دقیق و طی مراحل تایید امکان‌پذیر نیست. همین الزام‌ها باعث می‌شود پایداری و قابلیت اعتماد محصولات در طول زمان حفظ شود و خطاهای احتمالی به حداقل برسد.
پارس سیمرغ دارو دماوند به‌عنوان یک شرکت فناور، تا چه اندازه در حوزه تحقیق و توسعه فعال است؟ چه بخشی از درآمد سالانه به R&D اختصاص می‌یابد؟
پارس سیمرغ دارو دماوند ماهیتاً یک شرکت فناور محور است؛ حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد فعالیت‌های آن به تحقیق و توسعه اختصاص دارد و تنها بخشی از ظرفیت شرکت درگیر تولید است.
از نظر مالی، بیش از ۱۰ درصد درآمد ناخالص سالانه به‌طور مستقیم صرف پژوهش و توسعه می‌شود، اما در عمل اگر هزینه‌های نامشهود مانند زمان، انرژی و دانش کارکنان در تمام واحدها از تولید تا مدیریت و فروش را نیز در نظر بگیریم، می‌توان گفت حدود ۲۰ درصد کل هزینه‌های سالانه شرکت به R&D اختصاص دارد. این رویکرد پژوهش‌محور، عامل اصلی پویایی و نوآوری در پارس سیمرغ دارو دماوند است.
در حال حاضر روی چه محصولات جدیدی از کیت‌های تشخیصی کار می‌کنید؟
تقریبا در هر سال چند محصول جدید ارائه می‌کنیم؛ هم در حیطه پزشکی و تکنیک‌های مولکولی، هم در حوزه دامپزشکی و هم در مهندسی ژنتیک و پژوهش‌های ژن‌درمانی. از ابتدای سال ۱۴۰۴ تاکنون بیش از ۸ محصول به سبد شرکت اضافه شده و تا پایان سال حداقل ۱۰ محصول دیگر نیز افزوده خواهد شد.
از نگاه شما، جایگاه ایران در حوزه فناوری‌های تشخیص مولکولی در مقایسه با کشورهای منطقه چگونه است؟
در ارزیابی منطقه‌ای باید دو بخش را تفکیک کرد؛ کیت‌ها و مواد مصرفی از یک‌سو و تجهیزات از سوی دیگر. ایران در هر دو حوزه در مقایسه با کشورهای عربی، آسیای میانه، عراق، ترکیه، افغانستان و پاکستان جایگاه بسیار قدرتمندی دارد. با افزودن ترکیه و هند رقابت فشرده‌تر می‌شود، اما همچنان تنوع شرکت‌ها و هسته‌های فناور ایرانی در تولید کیت‌های تشخیص مولکولی قابل‌توجه است. در بخش تجهیزات، به‌دلیل تحریم‌ها و محدودیت واردات اقلام با کاربرد دوگانه، چالش‌ها بیشتر است؛ با این حال در حوزه کیت‌ها و مواد مصرفی، ایران از بسیاری از کشورهای منطقه جلوتر است و با هند و ترکیه رقابتی تنگاتنگ دارد.
همکاری شما با شرکت صنایع پیشرفته رضوی در چه حوزه‌هایی موثر بوده است؟ صرفا مالی بوده یا در انتقال تجربه و شبکه ارتباطی هم نقش داشته است؟
این همکاری صرفا مالی نبود. هرچند در مقطعی به‌ویژه در دوران کووید، سرمایه‌گذاری انجام‌شده برای خرید مواد اولیه کیت‌ها به‌دلیل شرایط بیرونی بلوکه شد و نقدینگی شرکت را تحت فشار قرار داد، اما ارزش اصلی همکاری در انتقال تجربه مدیریتی، نظم ساختاری و نگاه راهبردی بود که توسط صنایع پیشرفته رضوی و نمایندگان آن در پارس سیمرغ دارو دماوند شکل گرفت. به‌طور مشخص نمایندگان صنایع پیشرفته رضوی در هیئت مدیره با ارائه الگوهای مدیریت استراتژیک، علاوه‌بر ارائه آموزش موثر، انضباط سازمانی را در این شرکت تقویت کردند. شبکه ارتباطی صنایع پیشرفته رضوی نیز کمک‌کننده بوده است و اثر انتقال دانش و تجربه مدیریتی به‌مراتب پررنگ‌تر از حمایت صرف مالی بوده است.
چشم‌انداز پارس سیمرغ دارو دماوند در پنج سال آینده چطور می‌بینید؟
چشم‌انداز پنج‌ساله شرکت در وهله نخست بر توسعه سهم بازار داخلی و گسترش سبد محصولات تشخیص مولکولی متمرکز است. هدف اصلی ما تقویت حضور در بازار ایران و پاسخ‌گویی به نیازهای آزمایشگاهی و پژوهشی کشور است.
در کنار آن، یکی از آرزوهای دیرینه تیم فناور شرکت، پیشبرد مطالعات و کاربردهای ژن‌درمانی است؛ همان هدفی که در ابتدای شکل‌گیری هسته فناور شرکت، مبنای کار قرار گرفت. برنامه ما این است که با جذب سرمایه‌گذار جدید، دانش فنی توسعه‌یافته در حوزه ژن‌درمانی را در ساختار شرکت نهادینه کنیم و از آن برای خدمت به بیماران کشور بهره ببریم.
همچنین، قصد داریم با تکیه بر ظرفیت‌های علمی خود، در حوزه توریسم سلامت نیز وارد عمل شود تا علاوه بر خدمات تخصصی به بیماران ایرانی، ارائه خدمات به بیماران بین‌المللی و کشورهای همسایه را در دستور کار قرار دهیم.
