توسعه زیست بوم شرکتهای دانش‌بنیان به شکل‌گیری یک همکاری مشترک میان بخش دولتی و خصوصی منجر شد.
به گزارش روابط عمومی شرکت صنایع پیشرفته رضوی به نقل از مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، بر اساس همکاری شکل گرفته میان ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، صندوق نوآوری و شکوفایی و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی، نخستین صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی بورسی در حوزه سلامت ایجاد شد تا در سال جاری با سرمایه‌گذاری خطرپذیر در پروژه‌های با فناوری بالا در عرصه سلامت، زمینه توسعه این حوزه را فراهم کند.
صندوق اکسیر زیست سلامت از زمستان سال ۱۴۰۰ مجوز فعالیتش را از سازمان بورس دریافت کرد و فعالیت خود را از سال جاری آغاز می کند تا گامی مثبت در راه تحقق شعار سال جدید برداشته شود.
این ستاد در ادامه اقدامات خود در راستای رشد، توسعه و عمق‌دهی به فناوری‌های زیستی در حوزه سلامت، در تعامل با وزارت‌خانه‌ها، سازمان‌ها، نهادها و موسسات حاکمیتی، اقدام به نیازسنجی از دستگاه‌های مختلف و رفع این نیازها از طریق برگزاری فراخوان و حمایت از شرکت‌ها و هسته‌های فناور توانمند در حوزه‌های مربوطه کرده است. در این راستا، در سال ۱۴۰۰ جلسات و کمیته‌های متعددی با سازمان دامپزشکی، سازمان انتقال خون ایران و سازمان پزشکی قانونی کشور برگزار شد.
این ستاد پس از احصاء نیازهای دستگاه‌های مذکور، در حال حاضر برنامه‌ریزی برای برگزاری فراخوان و دریافت راهکارهای شرکتهای دانش‌بنیان و هسته‌های فناور فعال در این زمینه را آغاز کرده است.
معاون نوآوری و فناوری وزیر علوم از راه‌اندازی پردیس علم و فناوری در دانشگاه یزد خبر داد و گفت: راه‌اندازی پردیس کشاورزی با همکاری وزارت جهاد کشاورزی از دیگر اقدامات این معاونت است.
به گزارش روابط عمومی شرکت صنایع پیشرفته رضوی به نقل از ایسنا، دکتر علی خیرالدین با اشاره به راه‌اندازی اولین پردیس علم و فناوری در کشور گفت: اولین پردیس علم و فناوری با همکاری پارک علم و فناوری استان یزد در دانشگاه یزد راه‌اندازی شد.
وی ادامه داد: در این طرح قرار است پارک علم و فناوری کمک کند تا دانشگاهیان تجربه پارک‌داری را بیاموزند تا بعد از چند سال، این پردیس‌ها به پارک فناوری تبدیل شوند.
خیرالدین، ایجاد پردیس علم و فناوری کشاورزی را از دیگر برنامه‌های وزارت علوم عنوان کرد و یادآور شد: با معاون وزیر جهاد کشاورزی تفاهم‌نامه‌ای برای راه‌اندازی پردیس علم و فناوری در حوزه کشاورزی منعقد شده است.
معاون نوآوری و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری تاکید کرد: بر اساس این تفاهم‌نامه پردیس مشترک میان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و جهاد کشاورزی راه‌اندازی خواهد شد.
وی خاطر نشان کرد: همچنین با همکاری آستان قدس رضوی در پارک علم و فناوری خراسان رضوی، پردیس علم و فناوری سلامت (پردیس ثامن) را راه‌اندازی کردیم.
دانشگاه یزد در راستای سیاست‌های راهبردی خود در مسیر تبدیل شدن به دانشگاهی کارآفرین و به منظور استفاده هر چه بیشتر از ظرفیت‌ها و توانایی‌های موجود در دانشگاه و واحدهای پژوهشی و توسعه فضای نوآوری، کارآفرینی و هدایت نتایج طرح‌های پژوهشی، پایان‌نامه‌ها و فعالیت‌های علمی به سوی تجاری‌سازی و با عنایت به سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری اقدام به ایجاد پردیس علم و فناوری کرده است.
در حال حاضر در این پردیس بالغ بر ۴۰ شرکت فناور در مقاطع پیش‌رشد، رشد و پسا رشد و ۲ شتابدهنده مستقر شده‌اند.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران گفت: یکی از اقدامات این سازمان از سال گذشته دانش‌بنیان کردن واحدهای تولیدی مستقر در شهرکها و نواحی صنعتی بوده است که تاکنون از هزار و ۵۰۰ واحد دارای ظرفیت تبدیل، ۷۰۰ واحد دانش‌بنیان شده‌اند.
به گزارش روابط عمومی شرکت صنایع پیشرفته رضوی به نقل از ایرنا، علی رسولیان در حاشیه سفر هیات دولت به خراسان رضوی افزود: تامین مالی این شرکتهای دانش بنیان شده از طریق مشاوران دنبال شده است که در این راستا ۶۰ شرکت در سال گذشته تامین مالی شده اند.
وی اظهار داشت: از سال گذشته برنامه جامعی برای حمایت از شرکتهای دانش بنیان توسط سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران تدوین شده است که در وهله نخست بنا بود تسهیلاتی در واگذاری زمین برای شرکتهای دانش بنیان و فعال در حوزه فناوری اعطا شود.
وی بیان کرد: در این راستا پارسال ۴۸ هکتار زمین به ۱۴۰ شرکت دانش بنیان در شهرکها و نواحی صنعتی خراسان رضوی واگذار شد.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، ایجاد کارگاه های کوچک برای کسب و کارهای خرد و شرکتهای دانش بنیان را از دیگر اقدامات سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران برای حمایت از شرکتهای دانش بنیان ذکر و بیان کرد: تاکنون بیش از هزار و ۴۰۰ کارگاه با کمک بخش خصوصی در شهرکهای صنعتی استانی ایجاد کرده ایم.
رسولیان بیان کرد: امسال بسته حمایت از شرکتهای دانش بنیان با محوریت وزارت صنعت، معدن و تجارت در حال تدوین است که سازمان صنایع کوچک در آن نقش محوری و موثر دارد، در این راستا ایجاد شهرکهای فناوری جدید، ایجاد کارگاه هایی در شهرکهای صنعتی برای ایجاد شرکتهای دانش بنیان، اختصاص تسهیلات ویژه در واگذاری زمین و ارایه خدمات به شرکتهای دانش بنیان دنبال می شود.
وی اضافه کرد: هماهنگی بسیار خوبی با معاونت علمی و فناوری رییس جمهور و همچنین وزارت علوم صورت گرفته و در یک تعامل سه جانبه در راستای فرمایش مقام معظم رهبری، تسهیلات ویژه ای برای شرکتهای دانش بنیان در نظر گرفته خواهد شد تا منویات رهبر معظم انقلاب در نامگذاری امسال با عنوان “تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین” محقق شود.
سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران و شرکتهای استانی تابعه آن اکنون با دارا بودن ۵۰۶ شهرک و ۳۲۶ ناحیه صنعتی و چهار منطقه ویژه اقتصادی درحال بهره برداری، ۸۱ شهرک و ناحیه صنعتی تخصصی، هفت شهرک فناوری، ۳۸ مرکز خدمات فناوری و کسب و کار، ۲ مجتمع فناوری اطلاعات و خدمات نرم افزاری، ۹۶ هزار و ۸۴۱ قرارداد منعقده و بهره برداری از ۴۸ هزار و ۵۳۵ واحد صنعتی و سه هزار و ۱۸۲ واحد کارگاهی، زمینه اشتغال مستقیم ۹۶۱ هزار و ۹۱۰ نفر را در سراسر کشور فراهم کرده است.
معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری و وزیر نیرو، درباره لازمه‌ها و چگونگی تحقق شعار سال در بخش نیرو گفت و گو کردند.
به گزارش روابط عمومی شرکت صنایع پیشرفته رضوی به نقل از مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، در نشستی مشترک با حضور سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری و علی اکبر محرابیان وزیر نیرو، ضمن بررسی ضرورت‌های تحقق شعار سال در بخش نیرو، چگونگی بومی‌سازی فناوری‌ها، بازارسازی برای شررکت‌های دانش‌بنیان و خلاق این حوزه مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
همچنین درباره چگونگی نفوذ فناوری و نوآوری به حوزه‌های شاخص و پیشران در موضوعات گوناگون از جمله انرژی‌های نو و تجدیدپذیر، بهینه‌سازی مصرف انرژی، هوشمندسازی و … به تبادل نظر پرداختند.
دانش‌بنیان شدن حوزه نیرو
در این نشست مقرر شد دامنه زیست بوم نوآوری و کارآفرینی در حوزه نیرو گسترده شده و نیز پژوهشگاه نیرو به عنوان محور اصلی توسعه این زیست بوم در صنعت نیرو نقش آفرینی کند. تسهیلات، تنظیم‌گری و وضع مقررات با هدف توسعه انرژی‌های نو و تجدیدپذیر، استفاده حدأکثری از توان شرکتهای دانش‌بنیان و خلاق مورد تأکید معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری و وزیر نیرو قرار گرفت.
در این نشست همچنین نسبت به تشکیل کارگروه همکاری مشترک ظرف ۲ هفته، با هدف پیشبرد اهداف و برنامه‌ها موافقت شد. در قالب این کارگروه همکاری، ضمن تعریف و تأیید پروژه‌های پژوهشی، فناورانه و دانش‌بنیان در حوزه نیرو، توسعه و تأمین مالی پروژه‌ها از طریق صندوق پژوهش و فناوری دنبال و محقق خواهد شد.
یکی از الزامات دستیابی به اقتصاد پیشرفته، جهت‌گیری سیاست‌گذاری پولی به سمت حمایت از رشد اقتصای فناورانه در چارچوب الگوی هدایت اعتبار است.
به گزارش روابط عمومی شرکت صنایع پیشرفته رضوی و به نقل از ایبِنا، چند سالی است که نامگذاری سال‌های مختلف ذیل عنوان “شعار سال” حول محورهای اقتصادی بویژه حمایت از تولید ملی تعیین می‌شود. امسال نیز رهبر انقلاب در پیام نوروزی خود در آستانه قرن جدید خورشیدی، شعار سال را «تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین» بیان کرده و در سخنرانی اول فروردین به تشریح این موضوع پرداختند.
آیت‌الله خامنه‌ای با تأکید بر اینکه «برای رشد اقتصاد کشور و اصلاح امور اقتصادی کشور، به طور قاطع باید به سمت اقتصاد دانش‌بنیان حرکت بکنیم»، در توضیح «اقتصاد دانش‌بنیان» گفتند: «یعنی اینکه دانش و فنّاوری پیشرفته نقش‌آفرینیِ فراوان و کاملی در همه‌ی عرصه‌های تولید داشته باشد».
ایشان در ادامه، مزیت‌های پیگیری این سیاست را “کاهش هزینه‌ها و قیمت تمام‌شده” و “افزایش بهره‌وری، کیفیت و قدرت رقابت” تولیدات داخلی عنوان نموده و تعداد شرکتهای دانش‌بنیان هر بخش را شاخصی برای سنجش پیشرفت آن بخش در دولت و عملکرد مدیران مربوطه دانستد.
جایگاه دانش در تولید
طی دهه‌های اخیر پیوند اقتصاد با دانش و فناوری مورد توجه اقتصادهای پیشرفته قرار گرفته است. پیش از آن سرمایه نقش محوری را در تولید بر عهده داشت، اما به مرور دانش و فناوری جای خود را بین عوامل تولید باز کرد تا جایی که هم‌اکنون در برخی تولیدات، فناوری میدان‌داری می‌کند.
افزایش سهم دانش در تولید موجب جهش برخی اقتصادها شده و عملا نقش کشورها و سهم آنها از اقتصاد جهانی را متحول نموده است، به همین خاطر به عنوان یکی از معیارهای توسعه اقتصادی مورد توجه قرار می‌گیرد.
گزارشی که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی منتشر کرده، فراگیرترین تعریف از اقتصاد دانش‌بنیان را چنین بیان می‌کند؛ «اقتصاد دانش‌بنیان اقتصادی است که در آن نوآوری عامل اصلی ایجاد ارزش افزوده اقتصادی و دستیابی به رقابت پذیری فارغ از سطح فناوری فعالیت هاست، چنانکه نوآوری‌های غیرفناورانه‌ای که موجب ارزش افزوده اقتصادی و رقابت پذیری شوند نیز از مصادیق اقتصاد دانش بنیان محسوب می شوند».
شاخص نوآوری جهانی (GII)
در این زمینه شاخص‌ها و رتبه‌بندی‌هایی در جهان وجود دارد که از جمله آن می‌توان به گزارش شاخص نوآوری جهانی (GII) اشاره نمود که جدیدترین نشخه آن در سپتامبر ۲۰۲۱ (شهریور ۱۴۰۰) با موضوع «ردیابی نوآوری در میان بحران کووید ۱۹» منتشر شد.
در این گزارش که به ارزیابی عملکرد نوآوری کشورها می‌پردازد، رتبه نخست به سوئیس تعلق دارد. سوئیس، سوئد، ایالات متحده آمریکا و انگلیس طی سه سال گذشته جزء ۵ کشور برتر بوده‌اند و کره جنوبی برای اولین بار در سال ۲۰۲۱ به جمع ۵ کشور برتر پیوسته است.
ایران که در سال ۲۰۲۰ با تنزل چند پله‌ای در جایگاه ۶۷ جهان قرار گرفته بود، در سال ۲۰۲۱ با ۷ پله صعود و کسب جایگاه ۶۰ جهان، به عنوان یکی از کشورهایی است که بیشترین ارتقای رتبه را داشته است. درگزارش اخیر، رده‌بندی کشورها به تفکیک منطقه و سطح درآمدی نیز ارائه شده و ایران در میان کشورهای دارای درآمد متوسط به بالا در جایگاه ۱۳ و در میان کشورهای منطقه آسیای مرکزی و جنوبی، پس از هند، در جایگاه دوم قرار گرفته است.
طبق گزارش مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری، جایگاه ایران در شاخص جهانی نوآوری در سال ۲۰۱۴ معادل ۱۲۰ بوده و از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۱ میلادی بالغ بر ۶۰ پله بهبود یافته است.
رتبه ایران در شاخص نوآوری جهانی ۲۰۲۱
جایگاه عملکرد نوآوری ایران در بین کشورهای با درآمد بالاتر از متوسط (۲۰۲۱)
حمایت از دانش‌بنیان‌ها
عوامل مختلفی دست به دست هم می‌دهد تا سطح فناوری تولید و جایگاه کشور را در بین اقتصادهای دانش‌بنیان ارتقا دهد که یک عامل مهم، نقش هدایت منابع به سمت این قبیل تولیدات است.
بر اساس اعلام بانک مرکزی، طی ۱۰ ماهه ۱۴۰۰ حدود ۵۱ هزار میلیارد تومان تسهیلات به ۱۱۷۶ شرکت دانش‌بنیان پرداخت شده است که در مقایسه با سال ۹۹ رشد ۱۲۷ درصدی نشان می‌دهد.
فقط در دی‌ماه ۱۴۰۰ به ۴۶۰ شرکت دانش‌بنیان ۴.۴ هزار میلیارد تومان تسهیلات با رشد ۳۲ درصدی نسبت به مدت مشابه سال ۹۹ پرداخت شد که این روند با هدفمندی دقیق در ارائه تسهیلات بانکی جهت رونق تولید و اشتغال آفرینی موثر و پایدار ادامه خواهد یافت.
رابطه سیاست پولی و رشد اقتصادی دانش‌بنیان
هر چند بانک مرکزی حمایت‌های خوبی از شرکتهای دانش‌بنیان صورت داده اما به نظر می‌رسد مشکلی وجود دارد که مانع بهره‌مندی کامل اقتصاد از این مزیت می‌شود. برخی مطالعات صورت گرفته بیانگر این واقعیت هستند که سیاستگذار پولی در دهه‌های گذشته نتوانسته با سیاست‌های خود رشد اقتصادی را به توسعه اقتصاد دانش‌بنیان گره بزند.
یک بررسی علمی با موضوع “اثر سیاست پولی بر تولید ناخالص داخلی ایران از کانال نوآوری” در بازه ۱۳۵۷ تا ۱۳۹۵ که زمستان ۱۴۰۰ در فصلنامه “اقتصاد مقداری” منتشر گردیده نشان می‌دهد: «سیاست پولی (با شاخص حجم پول و نرخ سود اعتبارت پرداختی) اعمال شده در طی سال‌های مورد مطالعه نه تنها گسترش بازار نوآوری را هدف نداشته، بلکه بر تقاضای این عامل اثر منفی نیز داشته است. آنچه از نتایج برآوردهای انجام شده مشاهده می‌شود آن است که بانک مرکزی در تعیین سیاست پولی توجه چندانی به رشد اقتصادی از جانب گسترش بازار عوامل تولید نداشته است».
تضمین سیاست‌های پولی با الگوی هدایت اعتبار
طی چند دهه گذشته سیاست پولی با سایر سیاست‌هایی که توسط دولت به منظور بهبود رشد اقتصادی اتخاذ می‌شود همسو نبوده، اما آنچه امیدواری برای تغییر رویه گذشته و اثرگذاری سیاست‌های حمایت از صنایع و شرکتهای دانش‌بنیان را در سال‌های پیش رو بیشتر می‌کند، برنامه‌های تحولی است که دولت سیزدهم ذیل عنوان الگوی هدایت اعتبار و طرح تأمین مالی زنجیره تولید در پیش گرفته است. هر چند طرح اخیر با محوریت تعدادی از صنایع بزرگ آغاز شده، اما بانک مرکزی در نظر دارد دامنه آن را برای شرکتهای کوچک و متوسط بویژه دانش‌بنیان‌ها گسترش دهد.
حمید آذرمند؛ مدیر اداره تامین مالی زنجیره تولید در این رابطه می‌گوید: «در تامین مالی زنجیره‌ای، الگوهای تامین مالی به گونه‌ای طراحی می‌شوند که شمول مالی افزایش یافته و بنگاه‌های کوچک و متوسط از طریق اتصال به زنجیره‌های تامین، تحت پوشش نظام مالی قرار می‌گیرند».
برنامه حمایتی بانک مرکزی
وی اظهار کرد: «در وضعیت فعلی، کسب و کارهای دانش‌بنیان و نوپا، امکان دسترسی محدودی به منابع مالی دارند. جهش اقتصاد دانش‌بنیان، نیازمند ایجاد یک نظام تامین مالی کارآمد برای پشتیبانی از کسب و کارهای دانش‌بنیان است. در این زمینه اولین جلسه کمیته توسعه سرمایه‌گذاری و تامین مالی ذیل کمیسیون راهبردی اقتصاد دیجیتال، در هفته پایانی سال گذشته تشکیل شد. هدف اصلی کمیته یاد شده حسب مصوبات، توسعه نظام تامین مالی کسب و کارهای دیجیتال و استفاده از ظرفیت‌های فناوری اطلاعات به منظور توسعه نظام مالی است. در سال جاری، بانک مرکزی مشارکتی فعال در این کمیته خواهد داشت و با این توضیح، از طریق مشارکت همه دستگاه‌های ذیربط، زمینه تامین مالی تولید دانش‌بنیان فراهم خواهد شد. بنابراین، توسعه نظام تامین مالی زنجیره‌ای و ارتقای نظام تامین مالی تولید، گام موثری در راستای تحقق شعار سال خواهد بود»
به نظر می‌رسد هدف‌گذاری تولید فناورانه در الگوی هدایت اعتبار و تأمین مالی رنجیره‌ای، می‌تواند ما را به اهداف اقتصادی خود نزدیک کند؛ همانطور که رهبر انقلاب فرموده‌اند: «رسیدن و دست یافتن به پیشرفت عادلانه در اقتصاد و حلّ مشکل فقر در کشور ــ که ما مشکل فقر و استضعاف مالی را در کشور بخواهیم حل کنیم ــ فقط از مسیر تقویت «تولید» میگذرد؛ اگر ما تولید را تقویت کردیم که تقویت آن هم به همین دانش‌بنیان بودن است، این مقصود بزرگ ان‌شاءاللّه حاصل خواهد شد».
