اگر جهان از پذیرش باد، خورشید و سایر فناوری‌های سبز در دو دهه گذشته یک چیز یاد گرفته باشد، این است: با پیشرفت فناوری، انرژی پاک ارزان می‌شود.
از سال ۲۰۱۰، هزینه برق خورشیدی در مقیاس شهری ۸۲% و انرژی بادی ۳۹% کاهش یافته است. در بسیاری از بازارهای سراسر جهان، انرژی های تجدیدپذیر اکنون ارزان تر از زغال‌سنگ است. قیمت باتری های لیتیوم یونی نیز به شدت کاهش یافته است: در سال ۲۰۱۱، یک باتری لیتیوم یونی ۹۴۶ دلار در هر کیلووات ساعت قیمت داشت و قیمت آن در سال گذشته میلادی به فقط ۱۳۲ دلار به ازای هر کیلووات ساعت رسید.
مدت هاست که انتظار می رود خودروهای برقی نیز همین مسیر را طی کنند. اما جالب اینجاست که با وجود ارزان‌تر شدن باتری‌ها، هزینه خرید یک خودروی الکتریکی جدید نتنها کاهش نداشته بلکه به شدت نیز افزایش یافته است. طبق داده‌های Cox Automotive، در سال ۲۰۱۵ میانگین قیمت پرداختی برای یک خودروی الکتریکی جدید ۳۵,۸۸۰ دلار بود (که چندان بالاتر از میانگین ۳۳,۵۴۳ دلاری صنعت خودروسازی نبود). با این حال، تا آذرماه سال گذشته، میانگین قیمت یک خودروی برقی به ۶۳,۸۲۱ دلار رسید (که تقریباً ۸۰% افزایش را نشان می دهد)؛ در حالی که میانگین هزینه یک خودروی گازسوز در همین زمان، حدود ۴۷,۰۰۰ دلار بود.
شکل ۱ قیمت خودروی صفر از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۲؛ اگرچه عموم قیمت‌ها در سال‌های اخیر در حال افزایش بوده، اما خودروهای الکتریکی کلیت صنعت خودروسازی رشد بیشتری را تجربه کرده اند.
برای تقریبا یک دهه، تحلیلگران وسایل نقلیه الکتریکی تجزیه و تحلیل و پیش‌بینی وقوع یک نقطه تقاطع جادویی برای خودروهای الکتریکی داشته اند که به آن «برابری قیمت» می‌گویند؛ یعنی زمانیکه خودروهای برقی هزینه‌ای برابر با خودروهای سنتی و گازسوز داشته باشند. پس از آن، اگر کاهش قیمت باتری ادامه یابد، خودروهای الکتریکی در نهایت حتی کمتر از خودروهای سنتی قیمت خواهند داشت. تحلیلگران مدت‌ها تخمین زده‌اند که برابری قیمت زمانی حاصل می‌شود که باتری‌ها کمتر از ۱۰۰ دلار در هر کیلووات ساعت قیمت داشته باشند. اما حتی با رسیدن قیمت باتری به این سطح، به نظر می رسد نقطه متقاطع جادویی روز به روز دورتر و دورتر می شود.
اسکات هاردمن، محقق مؤسسه مطالعات حمل و نقل در دانشگاه کالیفرنیا، دیویس، گفت: «قیمت باتری در حال کاهش است و این عالی است؛ اما وقتی به میانگین قیمت اولیه یک خودروی بنزینی و یک خودروی برقی نگاه می‌کنیم، میبینیم که به یکدیگر نزدیک‌تر نمی‌شوند، بلکه بیشتر در حال واگرایی هستند.»
سال‌هاست روند تقاضا برای خودروهای الکتریکی به طور پیوسته افزایشی بوده است، اما طی چند ماه گذشته با افزایش قیمت بنزین در سطح جهانی از یک طرف و عرضه مدل های متنوع و جدیدی از خودروی های برقی از طرف دیگر، علاقه به خودروهای الکتریکی به سرعت افزایش یافته است. بر اساس برخی معیارها، خودروهای برقی در حال حاضر ارزان تر از خودروهای گازسوز هستند؛ بر اساس تحلیلی که توسط Consumer Reports انجام شده بسیاری از خودروهای الکتریکی با درنظر گرفتن تمام طول عمر خودرو، ارزان‌تر از خودروهای گازسوز هستند. به هر روی، خودروهای برقی نسبت به خودروهای بنزینی هزینه «پر کردن» بسیار کمتری دارند و با داشتن قطعات متحرک کمتر، هزینه نگهداری کمتری هم دارند.
شکل ۲ نمودار ناحیه‌ای که تغییرات قیمت پک باتری خودروهای الکتریکی و قیمت سلول را در طول زمان نشان می دهد؛ قیمت ها بین سال های ۲۰۱۳ و ۲۰۲۱ به شدت کاهش یافته است: از مجموع ۷۰۰ دلار در هر کیلووات ساعت به حدود ۱۳۰ دلار در هر کیلووات ساعت.
قیمت خودروهای برقی همچنان بالاتر از همتایان گازی خود است و در برخی موارد، این اختلاف واقعا زیاد است. به عنوان مثال، هیوندای کونا EV مدل ۲۰۲۲ (یک شاسی بلند الکتریکی کوچک)، از ۳۲,۰۰۰ دلار شروع می شود؛ این درحالی است که نسخه گازسوز هیوندای کونا ۲۰۲۲، با قیمت خرده فروشی ۲۱,۵۰۰ دلار در به فروش می رسد. اگرچه در زمینه هزینه‌های نگهداری، خودروهای برقی به صرفه‌تر هستند اما تحقیقات نشان می‌دهدکه هزینه خرید اولیه بالا، برای بسیاری از خریداران، مشکلی جدی است. بر اساس نظرسنجی اخیر Cox Automotive، ۵۱% از مصرف کنندگان آمریکایی خودروهای برقی را “بسیار گران قیمت برای بررسی جدی” می دانند. در نظرسنجی دیگر انجام شده توسط شرکت تحقیقاتی و نظرسنجی Morning Consult، ۴۷% از آمریکایی ها گفته اند که مایل به پرداخت هزینه بیشتر(به نسبت یک خودرو با سوخت فسیلی) برای خرید یک خودروی الکتریکی نیستند.
سوال مهمی که اینجا مطرح می شود این است که پس چرا خودروهای برقی روند پیش‌بینی شده برای فناوری پاک را زیر پا گذاشته و از همیشه گرانتر شده اند؟ بخشی از دلیل این است که قیمت عموم خودروهای تولید صنعت خودروسازی گرانتر شده‌است. در سال ۲۰۱۲، بیش از نیمی از خودروهای جدید فروخته شده، کمتر از ۳۰,۰۰۰ دلار قیمت داشتند. این درحالی است که در سال ۲۰۲۰، بیش از نیمی از خودروهای جدید بیش از ۴۰,۰۰۰ دلار قیمت داشتند. تورم اما پاسخ قطعی و کاملی برای توضیح این تفاوت نیست؛ در دو سال گذشته، کمبود نیمه هادی و مشکلات کلی زنجیره تامین، باعث افزایش بیشتر قیمت ها شده است.
اما این همه داستان نیست؛ بر اساس اطلاعات پایگاه داده ای از ساخت، مدل و تریم هر خودرو در بازار ایالات متحده، در سال ۲۰۱۴ و در حالی که خودروهای گازسوز حدود ۴۱,۰۰۰ دلار قیمت داشتند، میانگین هزینه یک مدل EV حدود ۴۹,۰۰۰ دلار بوده است (تفاوتی ۸,۰۰۰ دلاری). امروزه اما در حالی که یک خودروی گازسوز قیمتی در حدود ۴۸,۰۰۰ دلار دارد، یک مدل EV به طور متوسط ۷۰,۰۰۰ دلار قیمت دارد و این بیانگر ایجاد یک شکاف بزرگتر ۲۲,۰۰۰ دلاری است. البته خودروهای برقی ارزان‌تر (با هزینه متوسط ۲۴,۰۰۰ دلاری) در چین وجود دارند که چندان راهی به بازارهای اروپا و ایالات متحده پیدا نکرده اند؛ متوسط هزینه یک خودروی برقی برای بازار اروپا، حدود ۴۶,۰۰۰ دلار است.
به نظر می رسد خودروسازان آمریکایی رویکرد متفاوتی را در پیش گرفته اند؛ رویکردی که الهام گرفته از عرضه رودستر شیک و رده بالای تسلا است. دگراف با اشاره به یک اصطلاح بازاریابی برای یک خودروی رده بالا که برای جذب مشتریان به این برند طراحی شده است، گفت: «خودروسازان ابتدا محصول بزرگ، پرمصرف و فوق‌العاده گران قیمت خود را عرضه می‌کنند، سپس پس از جمع آوری پول برای هزینه‌کردها، می توانند شروع به ریختن پول به تحقیق و توسعه برای مدل های پایین تر کنند.” به عنوان مثال، جنرال موتورز خودروی هیولایی هامر EV (شروع قیمت از ۱۰۹,۰۰۰ دلار) را برای اولین بار معرفی کرده است و شرکت فورد نیز یک موستانگ Mach-E تمام الکتریکی (شروع قیمت از ۴۴۰۰۰ دلار) ساخته و روانه بازارها کرده است.
رابی دگراف، تحلیلگر صنعت AutoPacific، می گوید که از برخی جهات، خودروسازان صرفا به خواست بازار پاسخ می دهند؛ او با اشاره به وجود نسخه‌های سبک‌تر و کم‌مصرف‌تر شاسی‌بلندها گفت: «مصرف‌کنندگان در حال حاضر واقعاً تشنه کراس‌اورها هستند. از آنجایی که کراس اوورها اغلب گرانتر از خودروهای کامپکت یا سدان هستند، خودروسازان می توانند کراس اوورهای برقی – مانند مدل Y 63,000 دلاری تسلا – را عرضه کنند و حاشیه سود بیشتری از آنها دریافت کنند.
کوری کانتور، تحلیلگر BloombergNEF می‌گوید: شرکت‌های خودروسازی همچنین باتری‌های بزرگتر و بهتری را در خودروهای الکتریکی خود قرار می‌دهند که به ایجاد قیمت‌های بالاتر کمک می‌کند. وی توضیح داد: «خودروسازان روی حداکثر کردن پیمایش تمرکز کرده‌اند. نزدیک به یک دهه پیش، پرفروش‌ترین خودروی تمام برقی، نیسان لیف بود، یک خودروی جمع‌وجور با باتری ۲۴ کیلووات ساعتی که مسافت ۱۳۵ کیلومتری را ارائه می‌کرد. از سوی دیگر، تسلا مدل ۳ مدل ۲۰۲۲، می‌تواند باتری بین ۵۰ تا ۸۲ کیلووات ساعت را حمل کند و برای پیمایشی بین ۳۵۰ تا ۵۰۰ کیلومتر با یک بار شارژ مناسب است. دگراف گفت: «وقتی خودروهای برقی امروزی را با خودروهای برقی یک دهه پیش مقایسه می‌کنید، خودروهای برقی امروزی کاملا آنها را از میدان رقابت به در می کنند.»
اینکه آیا خودروهای برقی به برابری قیمت نزدیک می‌شوند یا خیر، به تعبیر این واژه نیز بستگی دارد. طبق داده‌های Cox Automotive، خودروهای برقی در مقایسه با خودروهای لوکس (و نه در برابر کل بازار) به برابری قیمتی نزدیک می‌شوند. در مقطع کنونی، تمرکز بر تولید و عرضه مدل های گران قیمت، ممکن است به پذیرش خودروهای برقی در نزد بازار لطمه ای وارد نکند؛ چرا که عرضه خودروهای برقی آنقدر کم – و تقاضا آنقدر زیاد – است که حتی برخی از مالکان خودروهای استفاده شده خود را به قیمتی بیشتر از قیمت اصلی نیز می فروشند. لیست های انتظار، برای مثال برای خودرویی مانند فورد F-150 لایتنینگ، به صدها هزار مشتری رسیده است.
گردآورنده : محسن صابر، کارشناسی ارشد الکترونیک
لینک مرجع: https://grist.org/article/batteries-are-getting-cheap-so-why-arent-electric-vehicles/