فرصت‌های اقتصادی کشور افغانستان در حوزه صادرات باحضور کارشناس اقتصادی سرکنسولگری ایران در هرات، دبیر اتاق مشترک ایران و افغانستان، مشاور تجارت و سرمایه‌گذاری در افغانستان، نمایندگان تعدادی از شرکت‌های وابسته به آستان قدس رضوی و بیش از ۲۰ شرکت دانش‌بنیان استان بررسی شد.

به گزارش روابط عمومی شرکت صنایع پیشرفته رضوی، نشست «معرفی فرصت های اقتصادی افغانستان» با حضور نمایندگانی از شرکت‌های وابسته به آستان قدس رضوی اعم از داروسازی ثامن، شرکت آرد قدس رضوی و ۲۰ شرکت دانش بنیان استان توسط کمیسیون تجاری‌سازی انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان و به میزبانی شرکت صنایع پیشرفته رضوی برگزار شد.

کارشناس اقتصادی سرکنسولگری ایران در هرات، در این نشست به شرایط کنونی کشور افغانستان و امنیت این کشور اشاره کرد و گفت: ۲۴ مردادماه سال ۱۴۰۰ طالبان کشور افغانستان را تحویل گرفت و اتفاقات بسیاری طی این دو سال در حوزه اقتصادی و تجارت با این کشور رخ داد. نخستین موضوع مهم در این کشورمسئله امنیت است که در واقع افغانستان امروز با افغانستان دو سال گذشته بسیار متفاوت است و خوشبختانه به لحاظ امنیتی شرایط این کشور بهتر شده است.

مجید الهی یکی از ویژگی‌های دوره جدید حاکمیت در افغانستان را حمایت از تولید ملی ذکر کرد و افزود: حمایت از تولید ملی، سیاست اصولی حکومت امارت اسلامی است، دوره جمهوریت و پیش از حاکمیت امارت اسلامی فساد بسیار بود و گمرکات نظم و انضباط خاصی نداشت اما در دوره فعلی گمرکات کاملا کنترل شده به طوریکه نیمی از درآمد دولت افغانستان بر اساس گمرکات است از همین رو، عوارض گمرکات طی دو سال اخیر افزایش یافته است.

وی ادامه داد: متاسفانه بازار داروی انسانی در این کشور در دست کشورهای هند و پاکستان است و جا دارد شرکت‌های دانش بنیان در این حوزه و همچنین داروهای دامی ورود پیدا کنند.

کارشناس اقتصادی سرکنسولگری ایران در هرات با اشاره به سرمایه‌گذاری و صادرات محصولاتی همچون کود شیمیایی، خوراک دام، کیت‌های آزمایشگاهی  و… به این کشور گفت: حمایت طالبان از تولید ملی سبب شده است امروز این کشور تشنه محصولات واسطه‌ای و محصولاتی که به تولید نهایی منجر می‌‌شود، باشد.

وی خاطر نشان کرد: کارخانجات کشور افغانستان نیازمند کمک، بهره وری، اتوماسیون، صنایع ماشینی و.. است و  باید شرکت‌های دانش بنیان از شهرک صنعتی هرات و کابل بازدید به عمل بیاورند و با ظرفیت‌های این شهرک آشنا شوند.

الهی ادامه داد:  ۷۰ درصد درآمد کشور افغانستان بر پایه کشاورزی است، از همین رو شرکت‌های این رسته، می‌توانند در حوزه کشاورزی در این کشور موفق عمل کنند.

توجه شرکت‌های دانش‌بنیان به افزایش سرمایه‌گذاری در کشور افغانستان

در ادامه این نشست، دبیر اتاق مشترک ایران و افغانستان به توجه شرکت‌های دانش‌بنیان به افزایش سرمایه‌گذاری در کشور افغانستان تاکید و به فرصت‌های اقتصادی در کشور افغانستان و شفافیت مالی در دوره حکومت جدید امارت اسلامی اشاره کرد.

وهاب کوهستانی گفت: خوشبختانه شفافیت گمرکی در این کشور افزایش یافته است و بیشترین تجارت‌ها در افغانستان سوخت و مواد نفتی و بعد از آن به ترتیب کالاهایی همچون مواد پلاستیکی، لبنیات، تخم مرغ، چدن، اهن و فولاد و محصولات آلی و معدنی است.

وی تصریح کرد: مرکز سرمایه افغانستان شهر قندهار است، از همین رو امکان سرمایه‌گذاری‌های مختلفی در این شهر وجود دارد و شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند در حوزه‌های مختلف در این کشور فعالیت کنند.

 

اهمیت حضور مستقیم در کشور افغانستان و کسب اطلاعات از بازار این کشور

مشاور تجارت و سرمایه‌گذاری در افغانستان نیز در ادامه این نشست با بیان اینکه ضعف ما عدم اطلاعات کافی و حضور در این کشور است، تصریح کرد: به دلیل وجود همین ضعف، کشورهای هند و پاکستان بیشتر در این کشور حضور داشته و بازار را در دست گرفته‌اند لذا حضور مستقیم در کشور افغانستان و کسب اطلاعات از بازار این کشور لازم و ضروری است.

به گفته عباس حقیقی، در دوره جدید حکومت جدید در افغانستان، امنیت و احترام به ایرانیان بیشتر شده است و مشکلاتی که در دوره گذشته بود دیگر وجود ندارد و صادرات کشور ما با توجه به مواضعی که در گمرک افغانستان وضع شده، کمتر شده است. وی با بیان اینکه درآمد تولیدکنندگان در این دو سال نسبت به بیست سال گذشته بسیار متفاوت بوده است، گفت: در دوره جدید حکومت افغانستان، از تولید ملی حمایت ویژه‌ای می‌شود و از همین رو تولید در این کشور افزایش داشته است.

حقیقی ادامه داد: در غرب افغانستان مشکل بی آبی وجود دارد و شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند در حوزه آب، بحث آبیاری و روش‌های آن، ذخیره آب، آموزش‌هایی در این خصوص و… در این کشور فعالیت کنند. همچنین شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند در حوزه بسته‌بندی که یکی از بهترین بازارهای کاری در این کشور است، خدمات فنی و مهندسی، ساختمان سازی، مشاوره در زیبا سازی فضای شهری، انرژی که اولویت افغانستان است بازار این کشور را در دست بگیرند.

شایان ذکر است، سال گذشته نیز کمیسیون تجاری‌سازی انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان، طی همکاری با سازمان توسعه تجارت کشور، نشست بررسی فرصت‌های تجاری در آفریقا را ویژه شرکت‌های دانش بنیان استان برگزار کرد به طوریکه شرکت‌های دانش‌بنیان حاضر در جلسه توانستند ارتباطات خوبی با فعالان اقتصادی و تجاری آفریقا برقرار کنند.

 

رونمایی از رویداد ملی « سبد غذایی مطلوب در اقتصاد خانواده» با حضور مدیرکل اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان خراسان رضوی، ریاست موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی، ریاست کمیسیون تجاری‌سازی انجمن دانش‌بنیان، ریاست کمیسیون کشاورزی انجمن شتاب دهنده‌ها، ریاست کمیسیون شبکه‌سازی انجمن مراکز کارآفرینی و ریاست انجمن شتاب‌دهنده‌ها در محل شرکت صنایع پیشرفته رضوی برگزار گردید.

کمیسیون‌های تجاری‌سازی، کشاورزی و شبکه‌سازی در سه تشکل مختلف با توجه به این موضوع که تغذیه سالم و مناسب می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر سلامت اجتماعی داشته باشد و تولید غذای سالم و پایدار و همین‌طور تولید محصول باکیفیت می‌تواند باعث بهبود روحی و جسمی فرد شده و درنتیجه به روابط اجتماعی بهتر و سلامت اجتماعی بالاتر منجر شود، رویداد « سبد غذایی مطلوب در اقتصاد خانواده» را در راستای اهمیت تامین امنیت غذایی و در کنار همایش ملی امنیت غذایی، ایمنی غذایی و سلامت تعریف کردند.

این رویداد قصد دارد با دعوت از محققین و پژوهشگران، اساتید دانشگاه‌ها، استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان و صاحبان شرکت‌های صنایع غذایی و صنایع وابسته جهت ارسال ایده و طرح های فناورانه و نوآورانه خود، طرح‌ها و ایده‌های مناسب در راستای ارتقای امنیت سبد غذایی  متناسب با اقتصاد خانواده‌ها را در مسیر تجاری‌سازی قرار دهد.

با توجه به اهمیت کیفیت و مطلوبیت سبد غذایی خانواده‌ها و همچنین تناسب آن با شرایط اقتصادی، رویکردهای پیش‌رو در این رویداد؛ نقش سبک زندگی بر اساس آموزه‌های دینی در مطلوبیت اقتصادی و سلامت سبد غذایی خانوار، اهمیت و نقش غذاهای سنتی و بومی در سلامت و اقتصاد سبد غذایی مطلوب خانوار، معرفی فناوری‌ها و ایده‌های اقتصادی کاربردی در فرآوری و کاهش ضایعات سبد غذایی خانوار، نقش غذاهای فراسودمند و غذا داروها در مطلوبیت سلامت و اقتصاد سبد غذایی خانوار در نظر گرفته شده است.

 

رئیس کمیسیون تجاری سازی انجمن شرکتهای دانش‌بنیان خراسان رضوی، چالش استان خراسان را عدم وجود نخ تسبیح در میان نهادها و تشکلهای مرتبط با دانش بنیان‌های استان دانست و گفت: متاسفانه در خصوص شرکت‌های دانش بنیان در استان خراسان رضوی انسجام و هماهنگی کاملی وجود ندارد.

به گزارش روابط عمومی شرکت صنایع پیشرفته رضوی، دکتر مجتبی بهنام تقدسی در نشست هم‌اندیشی تخصصی که با صاحب‌نظران حوزه دانش‌بنیان به میزبانی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان رضوی برگزار شد، گفت: شعار سال گذشته، تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین نام نهاده شد و در همین راستا قرارگاه اقتصاد دانش‌بنیان در استانداری راه‌اندازی شد اما اولا تعداد جلسات کمی این قرارگاه تشکیل شد و مهمتر اینکه هیچ خروجی ملموسی از این قرارگاه شنیده نشد. متاسفانه آستان قدس رضوی به عنوان یکی از بازیگران اصلی اقتصادی در شرق کشور و به عنوان نهادی که دارای برترین شرکت سرمایه گذار خطرپذیر در شرق کشور می باشد، به این قرارگاه دعوت نشد و این خود یکی از مصادیق عدم هماهنگی نهادهای استان در حوزه دانش بنیانی است.

وی سازمان برنامه و بودجه را مغز متفکر استان ذکر کرد و افزود: فعالیت‌های بخشی از این سازمان مربوط به بودجه و بخشی دیگر نیز به برنامه‌ریزی اختصاص دارد؛ از همین رو، اگر برنامه ریزی استان توسط افرادی خوش فکر و خلاق و آینده نگر صورت گیرد بسیار می‌تواند تحول ساز و تحول آفرین در استان باشد.

بهنام ادامه داد: در ادارات و سازمان‌ها معظلاتی وجود دارد که اغلب ما از آن بی‌اطلاع هستیم از همین رو باید این معظلات به ما منتقل شود و بویژه در بخش برنامه‌ریزی نقش تشکل‌های خصوصی در سازمان برنامه و بودجه پررنگ شود. وی خاطر نشان کرد: انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان استان در شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی نماینده دارد و پیشنهاد می‌شود سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان رضوی نیز یک نماینده در کمیسیون‌های ذیل انجمن بویژه در کمیسیون تجاری سازی که رکن اصلی در توسعه شرکتهای دانش بنیان به حساب می آید، داشته باشد تا فضا را از نزدیک درک کرده و مشکلات را بررسی و حل و فصل نمایند.

 

ظرفیت مناسب دانش بنیانی موجود در خراسان رضوی

سرپرست سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان رضوی نیز در این جلسه با بیان اینکه دغدغه ما در حوزه‌ دانش بنیان است، گفت: بیش از یک دهه است که کشور ما وارد تحریم شده و خیلی از معضلات تحریم ما که می‌توانست کشور را زمین‌گیر کند در حوزه شرکتهای دانش بنیان حل شد.

 سید جمال‌الدین حسینی با بیان اینکه این تصمیم کلان و استراتژیک کشور در اوایل دهه ۸۰ گرفته شد و به سمت دانش‌بنیانی حرکت کرد، ادامه داد: درواقع اگراقتصادی بخواهد شکوفا شود باید به حوزه نخبگانی توجه کرد. وی ادامه داد: ظرفیت بسیار خوبی در استان خراسان مشاهده می‌شود و اگر بخواهیم چند محور توسعه را معرفی کنیم حوزه دانش‌بنیان یکی از آنهاست و نمی‌شود آن را ندیده گرفت و پنهان کرد. اقتصاد خراسان مبتنی بر صنایع بزرگ شکل نگرفته است و شرکت‌های کوچک و متوسط در این استان بیشتر فعال هستند، از همین رو، این فرصت خوبی است که برای اقتصاد دانش‌بنیان می‌تواند اهمیت داشته باشد.

وی گفت: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان رضوی نقش طرح و برنامه‌ای خود را باید پر رنگ کند اما بضاعت سازمانی ما اندک است و نمی‌توانیم به داشته‌های داخلی خود تکیه کنیم، از همین رو تمامی بخش‌های مختلف دستگاه‌ها و مجموعه‌هایی که کار عملیاتی و فکری انجام می‌دهند باید در منظومه ایجاد فکر و اندیشه این سازمان نقش ایفا کنند. به گفته دکتر حسینی، نهادهای دولتی استان باید نقش تسهیل‌گری و نظارتی خود را به درستی ایفا کرده و این نقش در سازمان برنامه ریزی و بودجه با ابزار بودجه اتفاق می افتد.

مدیرعامل شرکت صنایع پیشرفته رضوی گفت: علی‌رغم وجود فرصت‌های ارزشمند تجاری در کشورهای دیگر، گاها بهره‌مندی لازم از آن‌ها توسط شرکت‌ها و تولیدکنندگان کشور ما صورت نمی‌گیرد؛ این موضوع از عدم شناخت فرصت‌های تجاری از جانب شرکت‌ها نشات می‌گیرد.

به گزارش روابط عمومی شرکت صنایع پیشرفته رضوی، مجتبی بهنام تقدسی در این نشست که به همت کمیسیون تجاری‌سازی انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان و در محل شرکت صنایع پیشرفته رضوی برگزار شد، افزود: شرکت‌های دانش‌بنیان غالبا از وجود چنین فرصت‌هایی بی اطلاع هستند و یا برای ورود به آن، ترس دارند و یا اصلا راه ورود به آن و صادرات محصولات خود به آفریقا را نمی‌دانند.

بهنام تقدسی اضافه کرد: از این رو، ایجاد فرصت برای معرفی این ظرفیت‌ها و آشنایی دقیق‌تر و نزدیک‌تر با فضای تجاری آفریقا به عنوان یکی از پتانسیل‌های این حوزه ضروری و کارآمد است. لذا این نشست به منظور افزایش سهم محصولات دانش‌بنیان استان از بازارهای خارجی و در راستای “توسعه بازار” که یکی از مسئولیت‌های هشتگانه تعریف شده توسط معاونت علمی و فناوری در حوزه تجاری‌سازی می‌باشد، برگزار گردید.

وی تبیین کرد: هم‌اکنون نیز روابط تجاری بین ایران و آفریقا برقرار است به طوریکه یکی از ۱۰۰ کشور دنیا که با قاره آفریقا تعامل داشته و در آن مشغول فعالیت هستند، کشور ما است اما با توجه به ظرفیت‌های موجود به ویژه در اکوسیستم دانش‌بنیانی کشور، این حجم از مرادودات قابل پذیرش نیست و می‌توان به راحتی با بیان این فرصت‌ها و همچنین تامین زیرساخت‌های لازم آن را افزایش داد.

در ادامه این نشست، رئیس انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان خراسان رضوی با اشاره به فرصت‌های موجود در بازار آفریقا، ابراز کرد: با توجه به شرایط تحریمی که ایران در آن قرار دارد، بازار گسترده آفریقا، فرصت بسیار خوبی را برای شرکت‌ها و تولید کنندگان ایرانی فراهم کرده است.

سید مهدی مدنی اذعان داشت: در حوزه صادرات، آمادگی برای آن مهم‌تر از فعل صادرات است چراکه قبل از فعالیت صادراتی باید آمادگی آن در چهارچوب شرکت ایجاد شود و تا زمانی که این ظرفیت در شرکت ایجاد نشود، صادرات به درستی اتفاق نمی‌افتدد.

آینده تامین منابع معدنی در آفریقا

در ادامه، مدیر کل آفریقای سازمان توسعه تجارت ایران ضمن بیان ظرفیت‌های موجود در آفریقا و غفلتی که سال‌ها نسبت به آن شده است، یادآور شد: در حال حاضر آفریقا، دومین قاره بزرگ جهان با ۵۶ کشور است که حجم تجارت آن در سال ۲۰۲۱، ۱۱۰۰ میلیارد دلار بوده است.

سید محمد صادق قنادزاده اضافه کرد: در حال حاضر قاره آفریقا بیشترین ذخایر استحصال نشده معدنی دنیا را در اختیار دارد. همچنین برخی از بزرگترین معادن دنیا در این قاره قرار دارد. از این رو می توان پیش بینی کرد آینده تامین منابع معدنی در این قاره نهفته است.

مدیر کل آفریقای سازمان توسعه تجارت ایران با اشاره به حجم کنونی تجارت ایران با قاره سیاه عنوان کرد: حجم تجارت ایران با کشورهای این قاره طی سال گذشته ۱٫۲ میلیارد دلار و طی ۶ ماه نخست امسال یک میلیارد دلار بوده است. این رقم حاکی از رشد مطلوب مبادلات تجاری بین آفریقا و ایران است. براساس آمار، از ۱٫۲ میلیارد دلار تجارت مزبور در سال گذشته ۵۰۰ هزار دلار آن سهم استان خراسان رضوی بوده است.

قنادزاده با بیان اینکه کشور ما در زمینه مبادلات تجاری با قاره آفریقا بسیار عقب است، یادآور شد: صادرات کشور ما به آفریقا طی سال های اخیر بیش از ۴۰ درصد رشد ارزشی و ۲۰ درصد رشد وزنی داشته است.

وی از اطلاع ناکافی در روش تجارت با آفریقا به عنوان یکی دیگر از ضعف‌های کشورمان در برقراری روابط تجاری با این قاره نام برد و گفت: در حال حاضر روش های تجارت با کشورهای خاورمیانه را آموخته ایم اما این موضوع در قاره سیاه هنوز ناشناخته است. یکی از روش های مرسوم برای توسعه تجارت با قاره مزبور این است که بررسی کنیم کشورهای دیگر در این قاره چه کرده اند. این روزها چین سردرمدار تجارت با آفریقاست و بعد از آن هند و ترکیه قرار دارند.

تهاتر، یکی از بهترین شیوه‌های همکاری تجاری با قاره سیاه

قنادزاده، یکی از روش های تجارت با آفریقایی‌ها را استفاده از شیوه های تهاتر دانست و اظهار کرد: آفریقا ثروتمندترین قاره و درعین حال فقیرترین در دنیاست. در حقیقت آفریقایی ها پول زیادی ندارند و این موضوع به معنای این است که روش های تهاتری در این قاره شیوه بسیار مناسبی برای همکاری‌های تجاری است.

وی با اشاره به توازن نسبی میان صادرات و واردات کشورمان با قاره آفریقا عنوان کرد: این موضوع نشان می دهد آفریقا مهد تامین مواد اولیه از یک سو و بازار کالاهای مصرفی از سوی دیگر است. بر همین اساس لازم است روی این مدل ها بیشتر کار شود. هدف سازمان توسعه تجارت نیز افزایش حجم مبادلات بر پایه تهاتر است.

قنادزاده با اشاره به صدور خدمات فنی- مهندسی به عنوان یکی دیگر از روش های همکاری تجاری با قاره آفریقا، خاطرنشان کرد: در سند موسوم به ۲۰۶۳ قاره آفریقا که یک سند بالادستی به حساب می آید، بنا بر این شده که همه کشورهای این قاره تا سال ۲۰۳۰ تحت لوای یک پرچم واحد مانند آنچه که در اتحادیه اروپا مشاهده می کنیم، فعالیت کنند. بر این اساس این کشورها چهار اقدام اصلی را مد نظر خویش قرار داده اند که سه مورد آن مربوط به توسعه زیرساخت هاست و در این سه بخش چندین هزار میلیارد دلار پروژه تعریف شده است.

وی اضافه کرد: یکی از این پروژه ها، تولیدات درون سرزمینی است که این تولیدات از یکسری معافیت ها برخوردار خواهد شد. از همین رو، چنین موضوعی باید مورد توجه ویژه قرار گیرد. در واقع، این یک بازار ۲٫۵ میلیارد دلاری است که بناست از تولیدات داخلی قاره آفریقا حمایت کند. بر همین اساس صدور خدمات فنی- مهندسی یکی از اولویت های سازمان توسعه تجارت است.

پس از وی، مهرداد امانی، رئیس مرکز تجاری ایران در کنیا و رئیس صندوق توسعه صادرات محصولات دانش‌بنیان ضمن اشاره به وجود مرکز تجاری کنیا و معرفی خدمات آن به شرکت‌های ایرانی و کنیایی، بیان کرد: بررسی و شناسایی نمایشگاه‌های معتبر و شرکت در آن‌ها از دیگر اقداماتی است که توسط این مرکز تجاری در کنیا انجام می‌شود.

وی نقبی به خدمات صندوق توسعه صادرات محصولات دانش‌بنیان زد و بیان کرد: تامین مالی در دو قالب ارائه تسهیلات مشخصا برای عملکرد و برنامه صادراتی به شرکت‌ها و مشارکت‌ در صادرات آن‌ها همانند قرارداد مضاربه صورت می‌گیرد.

به گفته امانی، مراکز تجاری معاونت علمی در کشورهای دارای ظرفیت، ایجاد شده و به ارائه خدمات به شرکت‌های دانش‌بنیان می‌پردازد.

معرفی ظرفیت‌های صادراتی استان توسط شرکت‌های دانش‌بنیان

در ادامه این نشست، نمایندگان شرکت‌های دانش‌بنیان استان حاضر در جلسه، به معرفی شرکت خود و ظرفیت‌های آن پرداختند.

در نیمه دوم جلسه، محمد فلاح‌نژاد رئیس اداره شرق آفریقا در سازمان توسعه تجارت با بیان آمار صادرات و واردات ایران و آفریقا، اضافه کرد: علی‌رغم وجود زیرساخت‌ها باز هم حجم صادرات از ایران به آفریقا قابل توجه نیست و در شرق آفریقا تنها به ۹ کشور صادرات داشتیم. در ۵ ماهه ابتدای سال ۱۴۰۱، تعداد اقلام صادراتی به آفریقا ۲۴۱ قلم و به ۳۴ کشور آفریقایی بود.

وی در ادامه از بین ظرفیت‌های مطرح شده توسط شرکت‌های دانش‌بنیان موارد مورد نیاز کشورهای آفریقایی را مطرح و راه‌های برقراری ارتباط و تشکیل زنجیره صادراتی را بیان نمود.

همچنین محمدعلی موسوی، رئیس مرکز تجاری جمهوری اسلامی ایران در اوگاندا با اشاره به گردش اقتصادی ۲ تریلیون دلاری قاره آفریقا، گفت: حدود ۱٫۲ تریلیون دلار از این میزان، مربوط به حوزه صادرات و واردات است و اگر بتوانیم تنها یک درصد از این حجم را در اختیار بگیریم، در حوزه تجارت به رشد خوبی دست می یابیم؛ لازم به ذکر است که محصولات مصرفی برای مردم در آفریقا بازار خوبی دارد.